Do ozdób bazyliki Matki Bożej Anielskiej (to wezwanie jest oczywiście świadomym nawiązaniem do Asyżu), czyli serca Kalwarii Zebrzydowskiej należy barokowa ambona. Dzięki wspaniałej kompozycji czerni i złota należy do najpiękniejszych kazalnic w Polsce. Odnaleźć w niej można echa arcydzieła z samego Rzymu. Kręcone kolumny, łączące kosz z baldachimem ambony spopularyzował Gianlorenzo Bernini w sławnej Konfesji Św. Piotra w Watykanie.
Kalwaryjscy bernardyni od samego początku byli nastawieni na szerzenie katechezy wśród ludności, zarówno miejscowej, jak i przybywającej z daleka. Co więcej, kierowali ją nie tylko do wiernych katolików, ale również do innowierców, przybywających do Kalwarii. Miejsce to odegrało sporą rolę w procesie XVII-wiecznej, częściowej rekatolicyzacji Śląska Cieszyńskiego (pisze o tym m.in. ks. Jan Górecki, "Ślązacy w Kalwarii Zebrzydowskiej", Katowice 2013).
Ambona w bliżej nieokreślonym momencie XVII wieku. Tradycyjnie wyposażono ją w figury świętych ewangelistów. I, co łatwo jest udowodnić, raz opanowana umiejętność ich rozpoznawania przydaje się kolejny raz. Mamy więc św. Mateusza z chłopcem...
...św. Marka z lwem...
...św. Łukasza z wołem (do tego z nakryciem głowy, zasłaniającym półkanoniczną łysinę)...
...oraz Jana z orłem. Całość zdradza wysoki kunszt snycerza. Choć historia Kalwarii jest generalnie dobrze udokumentowana, ks. Wyczawski zapisał, że autor i fundator ambony nie są znani (o. Hieronim Wyczawski OFM1, "Kalwaria Zebrzydowska", Kalwaria Zebrzydowska 2006, s. 142). Sugeruje jednak, że wykonano ją na potrzeby rozbudowy bazyliki (a więc początek XVIII stulecia?). Estetyka wskazuje na 2. połowę, może nawet dokładniej na 3. ćwierć XVII wieku. Może zdążył ją ufundować ostatni z Zebrzydowskich, Michał (zm. 1667)? Jeżeli natrafię kiedyś na dokładniejszą informację, przekażę.
Wkrótce rozejrzymy się po kalwaryjskich kaplicach.
1 - często spotykane skróty po nazwiskach wskazują na zakon czy zgromadzenie, do którego należy autor. OFM oznacza Ordo Fratrum Minorum, czyli Zakon Braci Mniejszych - a więc którąś z gałęzi franciszkanów.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz