W Niżnych Tatrach nie tylko kozice mają się świetnie. Drugim spośród występujących tu symboli wysokich gór jest świstak. Miałem już kiedyś okazję pokazywać zdjęcia z mojego pierwszego z nim spotkania. Ta historia jest jednak o wiele ciekawsza: trwa naukowy spór, czy świstaki występują w Niżnych Tatrach naturalnie, czy nie.
Tytułem wstępu warto powiedzieć, że podobnie, jak w przypadku kozicy, w Europie występują dwa gatunki z rodzaju Marmota: świstak stepowy, czyli bobak (Marmota bobak1) i świstak alpejski (Marmota marmota). W ramach tego drugiego gatunku wyróżniamy dwa podgatunki: właściwego świstaka alpejskiego (czyli, jak można się domyślić, Marmota marmota marmota) i świstaka tatrzańskiego (Marmota marmota latirostris). Ten występuje w Tatrach i w Niżnych Tatrach, generalnie powyżej wysokości 1500 metrów nad poziomem morza. Skąd się wziął w rejonie Królewskiej Hali i Dziumbiera?
Zdaniem jednych, wszystkie świstaki w Niżnych Tatrach pochodzą od kilku żywiołków osiedlonych w rejonie Królewskiej Hali w połowie XIX wieku. O sztucznym osiedleniu pisze wyraźnie np. Zdenko Hochmuth w swoim przewodniku z 1977 roku2. Ostatnio popularność zdobywa teza, że w rejonie Dziumbiera świstaki przetrwały od czasu ostatniego zlodowacenia3. Sprawa zbliża się do rozstrzygnięcia na korzyść drugiej tezy, choć wymaga pewnie jeszcze dalszych badań (głównie genetycznych - na ile świstaki dziumbierskie różnią się od królewskohalskich). Ja osobiście nie bardzo wyobrażam sobie przemieszczenie się świstaków przez lasy i nisko wcięte przełęcze (Priehyba, Czertowica) oddzielające rejon Królewskiej Hali od pasma Dziumbiera, gdzie żyją obie, odrębne populacje. Obecnie w Niżnych Tatrach żyje sobie ok. 300-350 świstaków4. Jak na ten gatunek przystało, są skryte i świszczące.
I są grube, przynajmniej pod koniec krótkiego, górskiego lata. Obywatel na zdjęciu poniżej nie tyle zszedł z kamienia, co się z niego przelał.
1 - serio.
2- Hochmuth Zdenko, "Nízke Tatry. Turistický sprievodca", Bratislava 1977, s. 31
3 - Ondruš Stanislav, "Program záchrany svišťa vrchovského (Marmota marmota Linnaeus, 1758)", Banská Bystrica 2003, s. 3 (artykuł dostępny w internecie) i inne
4 - Bačkor Peter, "Súčasné rozšírenie svišťa vrchovského (Marmota marmota) v Nízkych Tatrách (Rodentia: Sciuridae)" w: Lynx, nr 40, Praha 2009, s. 5-6 (artykuł dostępny w internecie w jęz. angielskim). Istnieje imponująca baza świstaczych artykułów naukowych pt. "Bibliographia Marmotarum" - dostępna na stronie http://marmota.cons-dev.org/
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz