Zanim więcej o Radomiu: nepomuk

W zasadzie chciałem wstawić to tylko na fejsbuka, ale wtedy miałbym problem z liczeniem nepomuków pokazanych na blogu...

Ze wzruszeniem zacytuję samego siebie z poprzedniej wersji tego bloga, ze stycznia 2011 roku: "Gdyby tworzyć listę niedocenianych miast Polski, Radom na pewno mógłby się na niej znaleźć." Za parę dni pokażę Wam coś, co mnie - historyka - szczególnie w tym małopolskim (tak jest, pisałem o tym!) mieście interesuje. A teraz, jakże by inaczej, nepomuk.

Ten piękny radomski nepomuk stoi przy farze, czyli kościele pw. św. Jana Chrzciciela. Kiedyś był tu cmentarz, jak to wokół kościołów bywało. Teraz placyk w trwającym remoncie.

Zacną, choć bardzo typową dla nepomuckiego kanonu rzeźbę ufundował w 1752 roku biskup warmiński, Adam Stanisław Grabowski. Co biskupowi warmińskiemu do Radomia? Otóż Grabowski przez jakiś czas przewodził tutejszemu Trybunałowi Skarbowemu. To była taka instytucja, która próbowała ogarniać nieogarnialne, czyli podatki szlacheckiej Rzeczypospolitej. Posąg wyrzeźbił znakomity Pierre Coudray.

Grabowski nie zapomniał upamiętnić samego siebie, oczywiście. Napis z tyłu cokołu przypomina, że fundator był też księciem Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Nie wiem, czy to dlatego, że taki tytuł przysługiwał mu jako biskupowi warmińskiemu i księciu sambijskiemu, czy też Grabowski go dostał osobiście? Kto wie, niech wyjaśni, uprzejmie proszę.

Od frontu jest skomplikowany kartusz herbowy. O wyjaśnienie poproszę p. Andrzeja Jelskiego, który w 2003 roku poświęcił temu nepomukowi artykuł w "Ochronie zabytków". "Tarcza herbowa czteropolowa zawiera w polach tarczy przedstawienia dwóch herbów i nietypowo dwóch związanych z nimi klejnotów herbowych. W pierwszym polu znajduje się herb Zbiświcz /Grabowski VII/ rodziny fundatora, czyli Grabowskich o przydomku Götzendorf, w drugim – herb Kleist – matki fundatora, w trzecim – klejnot herbu Kleist, w czwartym – klejnot herbu Zbiświcz /Grabowski VII/. Ponadto w polu tarczy znajduje się częściowo zasłonięty krzyż maltański (?), w dolnej partii ozdobiony zagadkowym wizerunkiem. Nad tarczą występują: kapelusz, wyżej krzyż kardynalski, a pod tarczą Order Orła Białego." 

Z przodu jest jeszcze jedna tablica: "Pobożna przeszłość wzniosła/srogi czas obalił/Aż znowu Radomianin/ten posąg ocalił/Przestawiony i odnowiony nakła(dem)/Obywateli Miasta Radomia/W roku 1819 Dnia 2 Maja". Więc wpis prawie rocznicowy!