wtorek, 25 września 2018

Polskie Morawy: Krzanowice, miasto

Położone na skraju powiatu raciborskiego Krzanowice to najbardziej morawskie z polskich miast. Odbywają się tu morawiackie konkursy, konferencje i projekty, a Miejski Ośrodek Kultury w Krzanowicach prowadzi stronę kulturamorawska.eu. Można tu przeczytać m.in. artykuł p. Marceli Szymańskiej pt. "Słownictwo zanikające w gwarze Krzanowic". Miasteczko jest bardzo sympatyczne i godne polecenia czy jako samodzielny cel krótkiej wizyty, czy jako baza wypadowa - albo etap drogi do Santiago. Zapraszam na spacer po Krzanowicach!


Gmina Krzanowice należy do licznych w tej części Polski wspólnot dwujęzycznych, polsko-niemieckich. Wyróżnia ją to, że w przeciwieństwie do większości takich gmin leży nie w województwie opolskim, a śląskim. A gdyby tylko delegacja czechosłowacka w Wersalu zdołała przekonać Aliantów do swoich racji ciut bardziej, dziś Křenovice wraz z całym Ratibořskiem należałyby do Czech.


W Krzanowicach ostał się jeszcze przed IPN-owskim szałem prostowania historii pomnik poległych żołnierzy Armii Czerwonej. Radziecki herb jest taki, jak na setkach innych monumentów, ciekawszy jest napis: "Cześź poległym bohaterom" (zdjęcie na dole). Błąd w pisowni wskazuje albo na powstanie pomnika w pionierskich czasach, tuż po przejściu frontu, albo wykonanie go przez umiarkowanie znających język polski żołnierzy radzieckich. Tak czy owak - bardzo ciekawa pamiątka przeszłości.


Pomnik leży w parczku nad rzeką Białą Wodą, którą cytowany już "Słownik Geograficzny" nazywa lokalnie "Biłą wodą"1. Warto zwrócić uwagę na ślad żółtej farby na obramieniu napisu. Na zdjęciu na Google Street View pomalowane jest również radzieckie godło. Czyżby jednak trwająca dekomunizacja?


Na bocznych ulicach miasteczka można zobaczyć ładne, choć często zaniedbane domy.


Krzanowice w przeciwieństwie do Kietrza mają wszystko na swoim miejscu, w tym rynek. Szczególnie najgodniejszą, południową pierzeję tworzą sympatyczne kamieniczki. Na najwyższej z nich widnieje logo Deutsche Freundschaftskreise, czyli Niemieckiego Koła Przyjaźni. Tak nazywają się lokalne organizacje zrzeszające Niemców w Polsce. Według spisu powszechnego z 2011 roku w Polsce żyje niemal 150 tysięcy Niemców.


Nieomylnym znakiem zarówno tradycyjnej katolickości tych ziem ("wieś K. ma (...) 1228 mk. [mieszkańców], samych katolików"1), jak dawnej przynależności do władztwa Habsburgów jest kaplica św. Jana Nepomucena.


Nad wejściem widnieje wizerunek świętego z palmą męczeństwa, na tle praskiego Mostu Karola. W środku zaś (poniżej) scena spowiedzi królowej Zofii. To właśnie tajemnica tej spowiedzi, wiernie chroniona przez św. Jana, miała stać się przyczyną jego męczeńskiej śmierci.


Najciekawszym zabytkiem Krzanowic jest kościół parafialny.

Cdn.

1 - "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich", red. Sulimierski F., Chlebowski B., Walewski W., T. IV, Warszawa 1883, s. 770

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz