Doktor Marcin od Róży

Bielsko ma wiele niezwykłych miejsc. Wśród nich kilka jest wyjątkowych, a najbardziej wyjątkowym - wyróżniającym to miasto na tle Polski - jest Bielski Syjon. 

Oczywiście, podobnych dzielnic (czy dzielniczek) skupiających instytucje ewangelickie jest na Śląsku sporo. Można takie miejsce wskazać w Cieszynie czy Świdnicy. Jednak w Bielsku gmachów związanych z prężnym działaniem tutejszej społeczności ewangelickiej jest wyjątkowo dużo; jest też własna nazwa - Bielski Syjon - i jedyny stojący obecnie w Polsce pomnik Marcina Lutra.

Reformator przedstawiony został w pozycji bardzo typowej, można powiedzieć - kanonicznej. Podobnie wygląda na przykład na wielkim pomniku w Wormacji. To przedstawienie wiąże się wystąpieniem Lutra na Sejmie Rzeszy w roku 1521 i z tradycją, według której zakończył swoją mowę słowami: "Hier stehe ich, Ich kann nicht anders. Gott helfe mir". To jest: "Tu stoję, inaczej nie mogę. Niech mi Bóg dopomoże".

Jak to zazwyczaj bywa, w widocznym dla zainteresowanych miejscu umieszczono autograf rzeźbiarza. Był nim wiedeński artysta Franz Vogl.

Odlewu pomnika dokonano w Cesarsko-Królewskiej Arcyodlewni Sztuki (K. k. Kunsterzgießerei). Instytucję - połączenie szkoły i wytwórni - założył w 1861 cesarz Franciszek Józef I. W odlewni wykonano ok. 100 pomników, które ozdobiły obok Wiednia różne miasta monarchii, a nawet świata¹.

Tuż za pomnikiem wznosi się kościół bielskiej parafii ewangelicko-augsburskiej. Jego południowy portal zdobi symbol róży, w którą wpisany został krzyż. Tak zwana Róża Lutra to jeden z najważniejszych symboli Reformacji, zaprojektowany przez samego reformatora.

Doktor Luter od ponad stu lat spogląda na stare Bielsko. Góruje nad nim wysoka wieża rzymskokatolickiej katedry, na którą reformator zdaje się gniewnie spoglądać. Szczęśliwie, można nie przywiązywać do tego topograficznego zbiegu okoliczności przesadnej wagi. Śląsk Cieszyński może być dla całej Polski wzorem współistnienia i tolerancji.

[przez Bielsko przechodziłem oczywiście w 2017 roku w drodze do Wittenbergi]

1 - za: https://www.wien.gv.at/wiki/index.php/K._k._Kunsterzgießerei